Bạn ngưỡng mộ anh khoá trên khi vừa học giỏi lại là “chiến thần ngoại giao” được mọi người yêu mến? Bạn loay hoay, đi làm thêm trải nghiệm nhiều lĩnh vực nhưng vẫn chưa tìm được công việc phù hợp? Bạn muốn “kích hoạt” những năng lực tiềm ẩn để định hướng phát triển bản thân trước khi tốt nghiệp ra trường? Đừng quá lo lắng! Kỹ năng Self-awareness sẽ giúp bạn quyết định tốt hơn, tận dụng được sức mạnh cá nhân và làm việc hiệu quả hơn. Vậy Self-awareness là gì?
Self-awareness là gì?
Tìm hiểu về khái niệm “Self-awareness”
Trong quyển “A Theory of Objective Self-awareness” năm 1972, hai nhà tâm lý học Shelley Duval và Robert Wicklund cho rằng: nếu hướng sự chú ý vào bên trong bản thân, chúng ta sẽ thường vô thức so sánh hành vi hiện tại của chính mình với các tiêu chuẩn và giá trị chung. Phản xạ vô điều kiện này giúp bạn có thể tự nhận biết, đánh giá chính mình khách quan.
Đây cũng là lần đầu tiên khái niệm Self-awareness (tự nhận thức) được nhắc đến. Hiểu đơn giản, Self-awareness là khả năng chúng ta hiểu biết và nhận thức về bản thân mình, bao gồm tính cách, ưu – khuyết điểm, tâm tư, tình cảm, suy nghĩ, giá trị và mục tiêu phấn đấu.
Hai trạng thái của Self-awareness
Tự nhận thức bản thân bên trong (internal Self-awareness)
Trạng thái này là khả năng bạn thấu hiểu chính mình (giá trị, đam mê, mục tiêu theo đuổi), đánh giá mức độ phù hợp của những yếu tố này so với môi trường bên ngoài và cách bạn phản ứng lại (suy nghĩ, hành vi, cảm xúc, ưu – khuyết điểm). Người tự nhận thức bản thân bên trong tốt thường có khả năng tự đánh giá mình và hiểu được lý do của những việc mình làm.
Ví dụ: bạn nhận ra ngành học hiện tại không phải là đam mê thực sự. Hoặc bạn là người hướng nội, không thích hứng thú với hoạt động giao lưu đông người.
Tự nhận thức bản thân bên ngoài (external Self-awareness)
Trạng thái này là khả năng bạn hiểu được cách người khác đánh giá và tương tác với mình. Người tự nhận thức bản thân bên ngoài tốt thường có khả năng lắng nghe phản hồi của người khác và điều chỉnh hành vi, thái độ của mình để thích nghi, tương tác hiệu quả hơn.
Ví dụ: Đầu năm học, bạn được chọn là trưởng nhóm học tập. Nếu hiểu cách nhìn của từng thành viên về mình, bạn sẽ tìm ra cách cư xử phù hợp với bạn bè để kết quả học tập của nhóm tốt nhất.
Lợi ích của Self-awareness
Người có khả năng tự nhận thức bản thân sẽ có thể:
- Chủ động tạo ra sức mạnh nội lực để tìm ra hướng giải quyết trong mọi việc.
- Tự tin, mạnh mẽ, giao tiếp tốt, quyết đoán.
- Được mọi người xung quanh yêu mến.
- Không phiến diện, nhìn nhận sự việc đa chiều và khách quan.
- Làm chủ cảm xúc.
- Tự tìm niềm vui cho chính mình, tự biết cách cân bằng cuộc sống.
Năng lực tự nhận thức bản thân của bạn có tốt không?
Đánh giá thông qua bài test
Với 25 năm kinh nghiệm làm cố vấn, huấn luyện viên NLP, Mike Bundran đã tạo ra bài test iNLP để giúp bạn đánh giá mức độ nhận thức về bản thân. Qua 12 câu hỏi trắc nghiệm, bài test sẽ đánh giá điểm số và giải thích kết quả: mức độ Self-awareness đạt mức nào, bạn nên tập trung vào lĩnh vực nào cũng như cần cải thiện những gì.
Tự đánh giá chính mình
Mỗi khi sắp phải đưa ra quyết định quan trọng, bạn hãy đánh giá chính mình. Sau một thời gian, hãy nhìn lại xem mình đã hiểu bản thân chưa và từ đó tự tìm cách để cải thiện khả năng tự nhận thức.
Ví dụ: Bạn muốn chuyển từ KTX sang nhà trọ. Hãy đưa ra những “gạch đầu dòng”:
- Lý do không thoải mái khi ở KTX: ở chung nhiều người lạ, không nấu ăn, quy định nghiêm ngặt?
- Động cơ khiến bạn muốn chuyển: tránh xung đột bạn cùng phòng, muốn tập tính tự lập, muốn nấu ăn?
- Bạn mong muốn gì khi ở nhà trọ: thoải mái học thêm, làm thêm, được sống một mình thoải mái?
- …
Vài tháng sau đó, hãy tự đánh giá lại những “gạch đầu dòng” này và xem có đúng như bạn kỳ vọng hay không. Nếu không đúng, bạn nhìn nhận lại xem mình đã sai ở bước nào, vì lý do gì, ….
Bạn nên phối hợp nhiều phương pháp để hạn chế sai sót, hiểu và đánh giá đúng về khả năng tự nhận thức bản thân của mình.
4 cách để rèn luyện và trau dồi khả năng Self-awareness
- Đừng hỏi “Why”, hãy hỏi “What”. Càng cố “bới lông tìm vết”, bạn càng dễ đi vào ngõ cụt. Hãy đổi góc nhìn và hướng tiếp cận vấn đề, bạn sẽ đánh giá được tình hình và có thể tìm ra phương án giải quyết.
- Làm việc mình vui, ăn món mình thích, đi đến nơi mình muốn, … ưu tiên thời gian cho bản thân, bạn sẽ “kết nối” và hiểu thấu chính mình hơn.
- Thực hành chánh niệm giúp bạn “bình tâm, tỉnh trí”.
- Nói ít lại, lắng nghe người khác và chính mình nhiều hơn.
Tóm lại, Self-awareness là một kỹ năng quan trọng trong quá trình hình thành tính cách, phát triển bản thân và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người xung quanh, nhất là trong thị trường lao động sôi nổi như hiện nay.
3 điều quan trọng để hiểu thấu chính mình - phát triển cùng Self-awareness
- Bạn không phải là những suy nghĩ của bạn mà là thực thể quan sát những suy nghĩ của bạn. Nếu như sự tự nhận thức từ bên trong giúp bạn hiểu rõ bản thân và ưu – khuyết điểm thì sự tự nhận thức từ bên ngoài làm cho bạn hiểu rõ cách người khác nghĩ và tương tác với mình.
- Có khả năng Self-awareness, bạn sẽ tự đánh giá đúng về bản thân, không bị rơi vào ảo tưởng “hào quang rực rỡ” và sống hoà đồng, làm việc hiệu quả với mọi người xung quanh.
- Thay đổi góc nhìn đa chiều, dành thời gian cho bản thân, tập quan sát, lắng nghe mọi người nhiều hơn,… sẽ giúp tăng khả năng Self-awareness.
Để khám phá thêm nhiều kiến thức về Self-awareness, bạn có thể đọc bài viết chi tiết tại đây. Chúc bạn tự nhận thức thành công để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình nhé!
Trường Đại học Ngoại ngữ – Tin học Tp. Hồ Chí Minh là trường Đại học đầu tiên tại Việt Nam trở thành đối tác MOU chính thức của Công ty Cổ phần Nguồn nhân lực Siêu Việt, đơn vị chủ quản của Việc Làm 24h – website tuyển dụng phổ biến nhất Việt Nam, từ tháng 3/2022. Với vai trò đối tác chuyên môn, Vieclam24h.vn đã cùng đồng hành với HUFLIT trong các chương trình: HUFLIT Online Career 2021, HUFLIT Career Fair 2023, HUFLIT Job Fair 2022, Career talks 2023
Tìm hiểu thêm tại
